55 lat Zarpai Banda w Hendaye: gigantyczny omlet, czerwone berety i piraci… założyciele dzielą się wspomnieniami z niezwykłych przyjęć

Od 18 do 20 lipca Zarpai Banda będzie świętować swoje 55-lecie w porcie Caneta w Hendaye. Od 1970 roku stowarzyszenie ożywia miasto swoimi spektakularnymi festiwalami. Wraz ze zbliżającą się nową edycją, dwaj założyciele, Michel Lambert i Xavier Lassalle, przywołali wspomnienia półwiecza świątecznego szaleństwa i lojalności ludu.

Po dziesięciu latach oczekiwania, Zarpai Banda w końcu będzie mogła świętować swoją rocznicę z mieszkańcami Hendaye. Uroczyste spotkanie odbędzie się od piątku 18 lipca do niedzieli 20 lipca w porcie Caneta i zrekompensuje brak odwołanego koncertu w 2020 roku, w którym zespół miał świętować swoje 50-lecie. To nawias narzucony przez kryzys zdrowotny , który zakłócił piękną regularność. Bo od dziesięcioleci Zarpai zdmuchuje świeczki co pięć lat, w rytm niezwykłych uroczystości. Założyciele, Michel Lambert i Xavier Lassalle, rozwikłali wątek przygody, która stała się „legendarna”.

Podczas improwizowanego spotkania w siedzibie stowarzyszenia Hendaye, gdzie mieści się towarzystwo kulinarne Zarpai, dwaj przyjaciele z niezachwianą precyzją i entuzjazmem opowiedzieli historię powstania festiwalu. Najpierw o jej początkach 9 sierpnia 1970 roku. Baskijski festiwal został odwołany z powodu nieprzewidywalnej pogody. „Katastrofa dla mieszkańców Hendaye” – zwierzył się Xavier. „Tsunami” – dodał Michel.

Wyruszyliśmy nielegalnie, mając do dyspozycji tylko jeden czołg, a za nami podążyli wszyscy mieszkańcy Hendaye.

Tłumy już zalewają ulice, a dwaj przyjaciele, wciąż dobrze otoczeni, zbierają kilkunastu „kumpli”. „Wyruszyliśmy z naszą jedyną platformą, całkowicie nielegalnie, a wszyscy mieszkańcy Hendaye poszli za nami. Wyobraźcie sobie: pięć kilometrów drogi, ledwie jedenastu muzyków i całe miasto za nami” – uśmiecha się Xavier.

Zwłaszcza, że deszcz praktycznie nie padał. Sukces był niezaprzeczalny. Oficjalne wydarzenie ostatecznie przełożono na kilka dni później, na 16 sierpnia. Po raz kolejny młodziutki Zarpai Banda pojawił się na scenie, niesiony entuzjazmem publiczności i pewnością, że teraz jest coś do zbudowania.

11 października tego samego roku złożono statut stowarzyszenia... w cydrowni, przy szynce i jajku. Początek muzycznej przygody: najpierw banda, potem tamborrada w latach 80., potem szkoła muzyczna, a wreszcie towarzystwo kulinarne , również założone w tej dekadzie.

Aby dać się poznać, Zarpai Banda przekształciła się w dyrygenta niezwykłych wydarzeń świątecznych. Pierwsze z nich odbywały się w frontonie: trzy razy w ciągu lata, pierwsze pod koniec lat 70. Już wtedy plakat zapowiadał uroczyste, przyjazne i niedrogie wydarzenie, z biletem wstępu w cenie 10 franków i darmowym pakietem konfetti.

W pewnym momencie omlet trzeba było przewrócić. Wezwano dźwig, a kucharze wyciągali go za pomocą lin.

Podczas swojej pierwszej, wielkiej, pamiętnej uroczystości, Zarpai potraktowało sprawę z przymrużeniem oka. W 1977 roku 11 000 osób odkryło gigantyczny omlet. „630 kilogramów, 110 litrów oleju, 3600 jajek, siedem kilogramów soli” – wyrecytował Michel z precyzją mistrza rzemiosła. Zdumiony tłum był świadkiem niezwykłego widowiska kulinarnego. „W pewnym momencie musieliśmy przewrócić omlet. Wezwaliśmy dźwig, a kucharze ciągnęli go za pomocą lin” – opowiada Xavier.

Zarpai Banda nabrała wtedy nawyku ciągłego myślenia na większą skalę. 13 lipca 1990 roku, z okazji 20. rocznicy istnienia, stowarzyszenie postanowiło „wejść w dorosłość”. Stu pięćdziesięciu wolontariuszy zmobilizowało się, aby zorganizować „Feria de Tapas ” , po raz kolejny podejmując szalony pomysł: odtworzyć herb z 10 000 tapas podczas dużej imprezy w Ondarraïtz.

Nic nie jest jeszcze powiedziane, ale pewna logika zwycięża: od teraz Zarpai będzie obchodzić swoją rocznicę w wielkim stylu co pięć lat. 18 sierpnia uroczystości odbędą się w sercu nowego placu Sokoburu, naprzeciwko mariny. „Herriko Besta ” , festiwal czerwonych beretów, zgromadzi ponad 10 000 osób. Wszystko to w dzielnicy, która dopiero co powstała, zbudowanej wówczas przez dewelopera Marca Boulina, który wówczas prowadził jedyny lokal na placu – restaurację „La Pinta”. Rocznica jest tym bardziej wzruszająca, że przypada trzy miesiące po śmierci prezesa stowarzyszenia, Michela Martina.

To była wspaniała uroczystość, jedna z najpiękniejszych, podczas której odtworzono Calle Estafeta w Pampelunie, wielką farmę...

W 1995 roku Zarpai myślał o coraz większych przedsięwzięciach. Trzydniowe obchody, 18, 19 i 20 sierpnia, zorganizowano na esplanadzie Gaztelu-Zahar, angażując 300 wolontariuszy i dysponując imponującym budżetem, dofinansowanym przez reklamodawców i sponsorów. „To było wspaniałe przyjęcie, jedno z najpiękniejszych, z reprodukcją Calle Estafeta w Pampelunie, dużego gospodarstwa rolnego… Dekoracje stały się integralną częścią uroczystości” – wspomina Xavier z błyskiem w oku.

Z okazji 35. rocznicy istnienia Zarpai przejmuje centrum żeglarskie w zatoce Txingudi. W dniach 3 i 4 czerwca 2005 roku festiwal pod nazwą „Sol y Zarpai ” nabiera egzotycznego charakteru, inspirowanego wyspami Pacyfiku i Karaibów. Przy wejściu uczestnicy otrzymują naszyjniki z kwiatów, a następnie, zanurzając stopy w piasku, odkrywają tahitańską willę lub namiot „Alcazar do Brazil”.

Powrót na fronton w czerwcu 2010 roku , na „nieco szalone” obchody 40. rocznicy. „Odtworzyliśmy brzegi Marny, z jeziorem i łodziami. Panowała niesamowita mieszanka nastrojów”. Pięć lat później, u progu półwiecza, Zarpai wypłynął w kierunku Tribordu na trzydniowe obchody pod piracką banderą. Wydarzenie, które było jeszcze bardziej ambitne i na którym wszyscy wolontariusze byli na pokładzie. Mieszkańcy Hendaye z pewnością pamiętają galeon osiadły na mieliźnie pośrodku esplanady Bidassoa, jaskinię skarbów pełną papug, beczki rumu i czerwone bandany… ale przede wszystkim ogromny namiot, przekształcony w piracką kryjówkę, gdzie mieszały się pokazy i bankiety.

Odtworzyliśmy brzegi Marny z jeziorem i łódkami. Stworzyło to niesamowitą mieszankę nastrojów.

W 2020 roku kryzys zdrowotny przerwał dynamikę, która trwała od pół wieku. Jednak więź między Zarpai a mieszkańcami Hendaye nigdy nie została zerwana: stowarzyszenie nadal ożywia baskijski festiwal, pojawiając się wszędzie tam, gdzie jest muzyka, radość i spotkania. Po dziesięciu latach oczekiwania nie ma wątpliwości, że 55. rocznica w porcie Caneta zapisze nową kartę w tej historii. Stronę świętowania, wspomnień i radosnej wierności duchowi Zarpai.