Wat is vermiculiet en hoe gebruik je het in je tuin?

Als je bezig gaat met stekken, zaaien of planten heb je mogelijk weleens de term ‘vermiculiet’ langs horen komen. Maar wat zijn deze korrels nou precies en wat doet het voor je planten en tuin? Wij doken voor je in de wondere wereld van deze steentjes.

Lees verder onder de advertentie

Vermiculiet is een natuurlijk voorkomend mineraal (magnesium-aluminium-ijzer-silicaat) dat in verschillende landen over de hele wereld wordt gewonnen, onder andere in de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Het dankt zijn naam aan het Latijnse ‘vermiculis‘, wat ‘kleine worm’ betekent, en het achtervoegsel ‘iet’ betekent mineraal of gesteente. Wanneer vermiculiet tot zeer hoge temperaturen wordt verhit, zet het namelijk uit tot lange slierten die op kleine wormen lijken.

Vermiculiet is licht van gewicht, steriel, niet giftig en het vergaat niet na verloop van tijd. Verder heeft het een neutrale pH-waarde, dus het heeft geen impact op de zuurgraad van je grond. Dit gesteente wordt in verschillende sectors gebruikt. In de tuinwereld zie je het vooral terug als lichte, absorberende vlokken met een bruingouden kleur.

Vermiculiet kan drie tot vier keer zijn gewicht aan water opnemen en trekt verschillende voedingsstoffen aan, zoals kalium, magnesium en calcium. Deze eigenschappen maken de steentjes heel geschikt als onderdeel van (pot)grondmengsels. Vermiculiet helpt de grond te beluchten en houdt tegelijk water en voedingsstoffen vast, die dan weer dan weer geleidelijk worden afgegeven. Als tuinier gebruik je vermiculiet voornamelijk op deze 3 manieren.

Zaden van alle formaten kunnen direct gezaaid worden in vermiculiet. Je kunt ook een half-om-half (50:50) mengsel van vermiculiet en zaai- en stekgrond gebruiken. Een andere mogelijkheid is om alleen zaaigrond te gebruiken en de grond na het zaaien af te dekken met vermiculiet. Het afdekken met vermiculiet helpt om de grond vochtig te houden en gaat ook schimmel tegen. Daarnaast helpt het ook je plant te beschermen tegen temperatuur- en vochtigheidsschommelingen in een kas.

Als je de voordelen kent die vermiculiet geschikt maken voor zaaien, dan begrijp je ook dat deze steentjes goed zijn voor stekken. Een grondmengsel dat voor ongeveer 30% uit vermiculiet bestaat, is ideaal voor het verspenen en oppotten van zaailingen. Dat is ook een goede verhouding om aan te houden bij grondmengsels voor stekken.

Omdat vermiculiet water vasthoudt en vervolgens afvoert als een spons, is het ideaal om toe te voegen aan de potgrond van kamerplanten die altijd dorstig lijken, zoals de fijn venushaar (Adiantum raddianum) en de lepelplant. De wortels van de plant kunnen vocht opnemen wanneer ze het nodig hebben. Aangezien vermiculiet langzaam uitdroogt, hoef je minder vaak water te geven. Vermiculiet zorgt ook voor lucht in de potgrond, wat helpt voorkomen dat de grond samenklontert of hard wordt aan de bovenkant. Een half-om-half (50:50) mengsel van potgrond voor kamerplanten en vermiculiet is ideaal.

Tip! Je vindt vermiculiet in verschillende groottes. Gebruik de fijnste soort voor het zaaien en de grotere maten voor het oppotten, stekken en voor kamerplanten.

Doorgaans kun je het beste vermiculiet kopen die is bedoeld voor gebruik in de tuin. Je vindt verschillende formaten zakken en vermiculietvlokken bij online tuinwinkels, gespecialiseerde (pot)grondleveranciers, tuincentra en soms ook bij kwekerijen. Een zak vermiculiet is erg licht en is daarmee gemakkelijk te bezorgen of mee te nemen. Je vindt vermiculiet ook in onze eigen tuinwinkel samen met zaai- en stekgrond, zodat je meteen aan de slag kan:

Perliet is gepoft vulkanisch gesteente dat eruitziet als piepschuimkorrels. Hoewel het wel wat water vasthoudt, maakt het je potgrond vooral luchtiger. Het verbetert de drainage van je potgrond, wat weer handig is voor planten die houden van wat drogere grond, zoals cactussen en vetplanten. Ook voor zaailingen is een luchtigere potgrond handig.

Vermiculiet daarentegen houdt beter water en voedingsstoffen vast dan perliet en is juist geschikt voor planten die meer vocht nodig hebben om te groeien. Denk bijvoorbeeld aan varens, Calathea of lepelplant. De steriele steentjes beschermen zaailingen daarnaast ook tegen verschillende schimmelziekten.

Je kunt de krachten van deze twee soorten steentjes ook bundelen: door een beetje perliet door een zaaimengsel te mengen, zorg je ervoor dat er voldoende zuurstof bij de wortels komt, terwijl een toplaag van vermiculiet het vocht vasthoudt. Win-win!

Het korte antwoord is ja. Het wordt over de hele wereld gewonnen volgens strikte voorschriften binnen de sector. Zoals bij elk materiaal in de tuin kun je voor de zekerheid handschoenen dragen bij het hanteren van vermiculiet. Verder is het een goed idee om de steentjes te bewaren op een koele, droge plek.

Als je ooit iets hebt gehoord over vermiculiet en asbest, dan komt dat hier vandaan: vele jaren geleden is er een geïsoleerd geval geweest van een mijn, waar asbest samen met vermiculiet was ontstaan en de vermiculiet zo had besmet. Deze asbestmineralen worden Libby Amphibole Asbest (LAA) genoemd. De mijn, gelegen in Libby, Montana in de Verenigde Staten, werd al in 1990 gesloten.

Tip!