Van Kagoshima tot Kyoto: twee adellijke residenties die geschiedenis schreven

Twee plaatsen. Twee UNESCO-werelderfgoedlocaties, geografisch (meer dan 900 kilometer) en door de tijd gescheiden, maar toch met elkaar verbonden door hun rol in de Japanse geschiedenis, met name in de modernisering die halverwege de 19e eeuw begon. Twee stops op een reis op zoek naar belangrijke locaties, beginnend in Kyushu, een groot eiland ten zuiden van het Land van de Rijzende Zon, en specifiek in Kagoshima, dat verbonden is met Napels en een spectaculaire actieve vulkaan deelt die uitkijkt over de zee, Sakurajima. Van bijzonder belang in Kagoshima (onderdeel van de Aziatische routes van MSC Cruises) is Sengan-en, het eeuwenoude huis van de familie Shimadzu. Het complex biedt een kijkje in het leven van een vooraanstaande familie die een leidende rol speelde in de politieke en ondernemende zaken van het Land van de Rijzende Zon. Dit gebied ligt ver van Tokio, maar is historisch sterk verbonden met Taiwan, de Riukiu-eilanden, China en Korea.

De huidige indeling van Sengan-en draait om de figuren van Tadashige, Prins Shimadzu, die eind 19e eeuw naar Tokio verhuisde, en Tadayoshi, Tadashiges vader. Verschillende emblematische kamers van Sengan-en zijn gewijd aan Tadayoshi, Heer (Daimyo) van Satsuma. Deze kamers tonen zowel het openbare als het privéleven, zoals de uiterst eenvoudige slaapkamer (futon) en de ontvangstruimtes, die worden gekenmerkt door een mix van Japanse meubels en westerse elementen. Langs het pad binnen het wooncomplex bevindt zich een andere ruimte gewijd aan de heilige ruimtes, die nauw verbonden zijn met de natuur en de wilde dieren, waaronder huisdieren (katten). De centrale structuur van Sengan-en werd gebouwd rond het midden van de 17e eeuw, toen Japan nog afgesloten was van de buitenwereld, maar de familie Shimadzu zich al op de internationale handel richtte. Daarnaast is het vermeldenswaard dat bijvoorbeeld Edward VIII van Groot-Brittannië en tsaar Nicolaas II van Rusland de sobere Sengan-en bezochten.

De plek waar Sengan-en belangrijke momenten in de Japanse geschiedenis beleefde, ligt, zoals we al eerder zeiden, 900 kilometer verderop. Kasteel Nijo (of Nijo-jo) ligt in Kyoto, tussen de oude hoofdsteden van de Rijzende Zon, en was ooit de keizerlijke residentie. Nijo-jo, een UNESCO-werelderfgoedlocatie, was het middelpunt van de familie Tokugawa en de plek waar, om zo te zeggen, het einde van het feodale Japan plaatsvond en het herstel van de keizerlijke macht, met de daaropvolgende modernisering. In deze complexe historische overgang, zoals in zoveel eerdere, speelde de familie Shimadzu een hoofdrol.

Het complex is betoverend, uiterst ingetogen en tegelijkertijd indrukwekkend vanwege de architectonische en decoratieve oplossingen. Het middelpunt van Nijo-jo – het toneel van talloze sleutelmomenten in de Japanse geschiedenis gedurende vier eeuwen – is de hal (die grote morele kracht inspireert) waar in 1867 het einde van het Tokugawa-shogunaat werd voltrokken, in aanwezigheid van vertegenwoordigers van de grote Japanse families waartoe de Shimadzu behoorden. Gebouwd in opdracht van Tokugawa Ieyasu tussen 1601 en 1603, werd Nijo-jo het symbool van het Tokugawa-shogunaat. Het kasteel is vandaag de dag een van Kyoto's meest iconische en bezochte monumenten, met routes die dieper ingaan op het leven van de familie die meer dan twee eeuwen over Japan heerste. Opvallend is de voortdurende symbiose tussen rijk minimalisme en het streven naar een architectonische stijl die natuurlijke elementen integreert met culturele en militaire invloeden, naast het verlangen om publiekelijk de prestige van de macht te etaleren en de zoektocht naar ruimte voor de ziel.

Het groene pad is betoverend en maakt gebruik van de Ninomaru, een metaforische tuin, vanwege de complexiteit van de architectonische oplossingen en de rijkdom aan intrinsieke betekenissen van de botanie.