De poorten van de hel in Turkmenistan zullen gesloten worden: waarom

In het hart van de Karakum-woestijn in Turkmenistan verlicht een oranje gloed al meer dan een halve eeuw de stille nachten van een van de meest onherbergzame gebieden op aarde: de Darvaza-krater, bekend als de " Poort naar de Hel ", brandt al 54 jaar onafgebroken, gevoed door enorme hoeveelheden aardgas die uit de ondergrond lekken.

Maar vandaag lijkt het verhaal ten einde te komen: de Turkmeense regering is grootschalige operaties gestart om de vlammen geleidelijk te verminderen , met als doel ze volledig te doven.

Een brand die toevallig ontstond en tientallen jaren duurde

De krater ontstond in 1971 , toen Turkmenistan nog een republiek van de Sovjet-Unie was. Tijdens een proefboring naar olie stuitte een team geologen op een grote ondergrondse kamer gevuld met gas onder hoge druk. De grond bezweek plotseling en opende een kloof met een diameter van ongeveer 70 meter en een diepte van 20 meter. Methaan begon in grote hoeveelheden uit de krater te lekken , wat de gezondheid van nabijgelegen gemeenschappen en woestijndieren bedreigde.

Om het risico op vergiftiging te voorkomen, besloten Sovjettechnici het gas te ontsteken , ervan overtuigd dat het binnen enkele dagen uitgeput zou zijn. De realiteit bleek echter heel anders: het ondergrondse reservoir was immens en werd gekenmerkt door meerdere lagen koolwaterstoffen, gevangen tussen compacte rotsen. Wat een tijdelijke interventie had moeten zijn, veranderde zo in een permanente brand , die een geologische bezienswaardigheid en een van de meest iconische beelden van het land zou worden.

Een toeristische attractie midden in de middle of nowhere

In de loop der tijd heeft de krater een symbolische en toeristische waarde gekregen. Ondanks de moeilijke bereikbaarheid (enkele uren reizen over slechte wegen), trotseren jaarlijks duizenden bezoekers de woestijn om getuige te zijn van het schouwspel van dansende vlammen in de nacht. Het visuele effect, vooral in het donker, is hypnotiserend: een ring van vuur die uit de diepste diepten van de aarde lijkt te komen. Sommige reizigers kiezen ervoor om in de buurt van de krater te kamperen en te overnachten te midden van absolute stilte en het constante geknetter van brandende gassen.

Voor Turkmenistan, dat nog steeds gesloten is voor internationaal toerisme, zijn de “ Poorten van de Hel ” al lang de enige attractie die buitenlandse bezoekers kan aantrekken.

De redenen voor een radicale keuze

Het besluit om de krater te blussen werd in 2022 aangekondigd door de toenmalige president Gurbanguly Berdymukhamedov, en de officiële redenering combineert milieu- en economische overwegingen. De locatie stoot namelijk enorme hoeveelheden methaan uit, een broeikasgas met een veel groter klimaatveranderend effect dan CO₂. Tegelijkertijd verbrandt de brand aardgasreserves die in het buitenland verkocht zouden kunnen worden en aanzienlijke inkomsten voor de nationale economie zouden kunnen genereren.

Turkmenistan beschikt over de vierde grootste aardgasreserves ter wereld en is sterk afhankelijk van energie-export. Het verminderen van grondstoffenverspilling en het verbeteren van de milieureputatie van het land maken deel uit van een bredere strategie, waaronder de toetreding tot de "Global Methane Pledge" om de uitstoot tegen 2030 met 30% te verminderen .

De technische uitdaging om het vuur te temmen

Het blussen van een brand die al meer dan een halve eeuw woedt, is geen sinecure. Ingenieurs van het staatsbedrijf Turkmengaz hebben een innovatieve aanpak gekozen: ze hebben nieuwe putten in de buurt geboord om het gas op te vangen voordat het de krater bereikt. Sinds december 2024 zijn twee van deze putten al operationeel, waardoor de brandstoftoevoer is verminderd en de intensiteit van de vlammen meer dan drie keer zo laag is als tien jaar geleden.

De afname werd ook bevestigd door satellietmonitoring uitgevoerd door Capterio, een Brits bedrijf gespecialiseerd in emissieanalyse: de beelden tonen een krater die steeds minder helder wordt , een teken dat de verbranding langzaam aan kracht verliest. Het doel is om binnen enkele jaren volledig uit te doven .

Het sluiten van de Poorten van de Hel is een overwinning voor het milieu , maar een verlies voor het lokale toerisme: hoewel het verminderen van de uitstoot bijdraagt aan de strijd tegen klimaatverandering, verdwijnt er ook een attractie die Turkmenistan op de kaart zette bij de meest avontuurlijke reizigers. De Karakumwoestijn zal terugkeren naar zijn eeuwenoude stilte, en daarmee zal ook een van de meest suggestieve en mysterieuze beelden in de wereldgeografie verdwijnen.